İLETİŞİM TÜRLERİ

İLETİŞİM TÜRLERİ

İletişim türleri, genel olarak üç başlık altında ele alınabilir. Bunlar; sözlü iletişim, yazılı iletişim ve sözsüz iletişim. Son dönemlerde yaygınlaşan elektronik iletişimi de bir iletişim türü olarak değerlendirmek gerekir. Elektoronik iletişim, elektronik araçlarla mesaj göndermeyi sağlayan iletişim türüdür. Bir başka sınıflandırma biçimine göre ise iletişim; kişinin kendisiyle iletişimi, kişiler arası iletişim, grup iletişimi ve kitle iletişimidir. İletişimin bir başka sınıflandırma biçimi iletişimin ortaya çıktığı yer açısından ele alınmaktadır. Söz konusu sınıflandırmaya göre iletişim; kişisel iletişim, örgütsel iletişim ve kitle iletişimidir.

• Kişinin Kensidisiyle İletişimi

Kişinin kendisiyle iletişimi, ya da kişisel iletişim, bireyin kendisiyle kurduğu iletişimdir. Kişinin; ihtiyaçlarının, değerlerinin, tutum, davranış ve yeteneklerinin farkına varması, düşündüklerini ve hissetliklerini kavramaya çalışması kendisiyle geliştirdiği iç iletişimle mümkün olur. Bu bir anlamda kişinin kendisini hesaba çekmesidir. Bireyin kendi iç dünyası ile iletişimi; onun düşünmesi, hayal kurması, duygulanması, ihtiyaçlarının farkına varması, iç gözlem yapması veya rüya görerek iç dünyasından mesajlar alması, kendine sorular sorarak, bunlara cevaplar aramasıdır. İnsanlar başkalarıyla iletişim kurdukları gibi kendileriyle de iletişim kurarlar. Buna göre insanlar kendi kendilerine bir takım mesajlar gönderir ve sonra da bunları yorumlar.

Herhangi bir bireyi onun kişiliği tanımlar. Bireyin kişiliği üç yapıdan oluşan düzenli bir sistemdir. “düşünsel yapısını” oluşturan birinci yapısı, bu yapı kişinin sahip olduğu bilgileri ve bu bilgilerini nasıl bütünleştirdiğini ifade eder. Bir kişinin duyguları, eğilimleri, tutum ve davranışları, görüş, düşünce ve güdüleri de onun “duygusal yapısını” oluştur. Öte yandan, kişiliğin üçüncü yapısını, “amaç yapısı” oluşturur. Kişiliğin bu yapısı da, kişinin esas güdülerini sağlayan değerler dizisinden oluşur.

• Kişiler Arası İletişim

Kişiler arası iletişim, “iki ya da daha fazla kişi arasında meydana gelen mesaj alışverişi”dir. Genel bir tanımlama ile, kaynağını ve hedefini insanların oluşturduğu iletişime, “kişiler arası iletişim” denir. Karşılıklı iletişimde bulunan kişiler, bilgi/sembol üreterek, bunları birbirlerine aktararak ve yorumlayarak iletişimi sürdürürler. Bir iletişim etkinliğinin, kişiler arası iletişim sayıla bilmesi için şu üç faktörün bulunması gerekir.

1. Kişiler arası iletişime katılanlar, belli bir yakınlık içinde yüz yüze ilişki halinde olmalıdırlar.
2. Katılımcılar arasında tek yönlü değil, karşılıklı mesaj alışverişi, dolayısıyla çift yönlü iletişim olmalıdır.
3. Söz konusu mesajlar, sözlü ve sözsüz nitelikte olmalıdır.

Kişiler arası iletişim, küçük bir grup içinde veya iki insan arasında anlamların (sembol) iletilmesi ve bildi değişimi sürecidir. Mesajın yeniden sunumudur kitle iletişiminde mesajın iletilmesi için, mesaj uygun bir ekipmanla gelir. Söz konusu ekipman mesajın kodunun çözümüne elverişli olmalıdır.

• Grup İletişimi

Grup iletişim sürecini tartışmadan önce grup kavramının ne anlama geldiğini açıklamak yararlı olacaktır. Grup, ortak amaç ve hedefi olan insanların hedeflerine ulaşmak için birbirleriyle etkileşimli, birbirlerinin farkında olan ve kendilerini bir grup olarak gören insan topluluğudur. Bizi bulunduğumuz ortamda etkileyen kişilerle bir grup oluştururuz. Bu, formel ya da informel, küçük ya da büyük, birincil ya da ikincil veya referans grubu olabilir.

Grup iletişimi grup içinde ortaya çıkar; başka bir ifadeyle grup iletişiminin yarıdan fazlası, grup içinde gerçekleşir. Her üye, grup içinde birbirine bağımlı durumdadır. Organizasyonlarda hiçbir iletişim sadece yönetici ve ast arasında olmaz; örgütsel iletişim aynı zamanda, grup iletişimini gerektirir. Grup iletişiminde başarılı olmak için bazı özel becerilerin bulunması gerekir. Organizasyonlarda grup üyeleri arasındaki uyumluluğu sağlayan faktör iletişimdir. Gruplarda iletişim merkezi ve merkezi olmayan bir biçimde ortaya çıkar. Merkezi iletişim biçiminde tek kişi, ağın neresinde olursa olsun, mesaj gönderme ve almada anahtar bi rol oynar. Tekerlek şeklindeki merkezi bir iletişimde bir kişi, merkezde bulunur ve grup iletişimini sınırlandırır. Tekerleğin merkezinde olan şahıs iletişim sürecinde yüksek bir bağımsızlığa sahiptir.

Merkezi olmayan (adem-i merkezi) iletişim biçiminde, ağın herhangi bir yerinde olan birinin, iletişimi kontrol etmesi veya merkezi bir rol oynaması söz konusu değildir. Merkezi olmayan iletişim biçiminde mesaj, ağlar yoluyla grup üyeleri arasında serbestçe dolaşır. Küçük gruplarda üç veya daha fazla insan, iletişim sürecinde doğrudan ve etkileşimli (interaktif)olarak iletişim kurar. Gruplar iletişimlerini yüz yüze kurabilecekleri gibi, bilgisayar tabanlı iletişim teknolojilerinden yararlanarak da, kurabilirler. Küçük grup iletişimi; örgütsel departmanlar, iş birimleri ve çapraz fonksiyonel takımlar arasında kurulabilir. Bir organizasyonda informel gruplar arasında da iletişimi kurabilir.

Grup iletişiminde grup üyelerinin iletişim etkinliğini arttırmak için takip edilecek bazı yöntemler vardır.

1. Grup üyesi iletişimde sözleri ağzında gevelerse, söylenen şey önemli olsa bile söyleyiş biçiminden dolayı etkisiz kalır.
2. Açıklamaları ifade ediş biçimi, tüm grubu içine alacak biçimde olmalıdır. Birey kendini vurgulamamalıdır.
3. Grup üyeleri düşünceleri organize ederken, bunu grubun diğer üyeleriyle birlikte etkileşimli olarak yapmalıdır.
4. Grup üyesinin düşünce ve görüşleriyle ilgili olarak söyledikleri, açık bir ihtiyaçla bağlantılı olmalıdır.
5. Belli bir zamanda söylenenler, sadece belli bir konu ile ilgili olmalıdır.
6. Söylenenlerin grup üyeleri tarafından anlaşıldığından emin olmak için, konuşma özlü ve üyelerin anlayacağı dille yapılmalıdır.